C# Delegate ile Esnek ve Dinamik Kod Yazmanın Sırrı

Merhabalar,

Bu yazımda sizlere delegate kavramının ne olduğunu, nerelerde kullanıldığını basit ve anlaşılır şekilde ifade etmeye çalışacağım.

C# dilinde delegate kelimesi belki biraz teknik ve karmaşık gelebilir ama aslında o kadar da korkutucu değil.

Genel olarak şu şekilde ifade edebiliriz, delegate aslında metot imzasını tutan bir referans diyebiliriz. Yani, bir metodun adresini başka bir yere aktarıp o metodu oradan çalıştırabiliriz.

Delegate tek başına çok anlamlı bir kavram olmayabilir. Ancak, event kavramıyla birlikte kullanıldığında delegate’ler oldukça önemli bir rol oynar.

Kullanımını örneklerle açıklayarak devam edelim. Böylece delegate kavramını daha iyi anlayabilirsiniz.

Delegate Kullanımı

C#’ta delegate tanımlamak oldukça kolaydır. İşte basit bir örnek:

public delegate void SimpleDelegate(string message);

Bu satır, SimpleDelegate adında bir delegate tanımlar. Bu delegate, string tipinde bir parametre alan ve void dönen metodları temsil edebilir.

Şimdi daha anlaşılır olması için bir adım daha ileri gidelim ve delegate’i kullanalım:

public class Program
{
    public delegate void SimpleDelegate(string message);

    public static void Main(string[] args)
    {
        // Bir delegate örneği oluşturuyoruz
        SimpleDelegate myDelegate = new SimpleDelegate(DisplayMessage);
        
        // Delegate'i kullanarak metodu çağırıyoruz
        myDelegate("Merhaba Dünya!");
    }

    // Bu metod delegate ile çağrılacak
    public static void DisplayMessage(string message)
    {
        Console.WriteLine(message);
    }
}

• Delegate Tanımı: SimpleDelegate adında bir delegate oluşturduk. Bu delegate, string parametresi alan ve hiçbir şey döndürmeyen (void) metodları temsil ediyor.
• Delegate Örneği Oluşturma: myDelegate adında bir delegate oluşturduk ve DisplayMessage metodunu bu delegate'e bağladık.
• Delegate’i Çağırma: myDelegate("Merhaba Dünya!") ifadesi ile DisplayMessage metodunu delegate aracılığıyla çağırdık. Ekrana "Merhaba Dünya!" yazdı.

Neden Delegate Kullanırız?

Peki, bu kadar uğraşmak yerine doğrudan DisplayMessage("Merhaba Dünya!") yazamaz mıydık? Elbette yazabilirdik. Ama delegate'lerin gücü, özellikle aşağıdaki durumlarda ortaya çıkar:

• Event Bazlı Programlama: Özellikle kullanıcı arayüzleri ve olay tetiklemeli uygulamalarda hangi metodun çalışacağını dinamik olarak belirlemek için delegate kullanırız. Örneğin, bir butona basıldığında hangi metodun çalışacağını delegate ile belirleyebiliriz.
• Metodları Parametre Olarak Geçmek: Delegate’ler metodları başka metodlara parametre olarak geçmeye olanak tanır. Örneğin, aynı işi yapan ama farklı şekillerde çalışan metodları tek bir yerden yönetmek için kullanabiliriz.

Mesela başka bir örnek ile inceleyelim.Birden fazla metodun nasıl bağlandığını gösteren bir örnek;

public class Program
{
    public delegate void SimpleDelegate(string message);

    public static void Main(string[] args)
    {
        SimpleDelegate myDelegate = new SimpleDelegate(DisplayMessage);
        myDelegate += ShowMessage;

        myDelegate("Merhaba!");
    }

    public static void DisplayMessage(string message)
    {
        Console.WriteLine("DisplayMessage: " + message);
    }

    public static void ShowMessage(string message)
    {
        Console.WriteLine("ShowMessage: " + message);
    }
}

Bu örnekte neler yapıyoruz?

Delegate’e Birden Fazla Metod Bağlamak: myDelegate += ShowMessage; ile ikinci bir metod daha delegate'e ekliyoruz. Yani, delegate çağrıldığında iki metod sırayla çalışacak.

Ekran Çıktısı: Ekrana sırasıyla şunlar yazılır:

• DisplayMessage: Merhaba!
• ShowMessage: Merhaba!

Birden fazla metodu aynı delegate’e bağlayarak, aynı mesajı farklı metodlar aracılığıyla işleyebiliriz. Böylece farklı iş yapış şekillerini aynı çağrıyla yönetebiliriz.

Şimdi aslında delegate’in anlam bulduğu kısma geçebiliriz. Olay bazlı işlemlerde delegate nasıl kullanılır buna bakalım.

Delegate’ler ve Events (Olaylar)

Delegate’ler event bazlı programlamada sıkça kullanılır. Örneğin, bir butona basıldığında ne olacağını delegate ile belirleyebiliriz.

public class Button
{
    public delegate void ClickHandler();
    public event ClickHandler OnClick;

    public void Click()
    {
        if (OnClick != null)
        {
            OnClick(); // Olay tetikleniyor
        }
    }
}

public class Program
{
    public static void Main(string[] args)
    {
        Button button = new Button();
        button.OnClick += ButtonClicked;

        button.Click();
    }

    public static void ButtonClicked()
    {
        Console.WriteLine("Butona tıklandı!");
    }
}

Bu örnekte, Button sınıfında bir OnClick olayı tanımlıyoruz. Bu olay tetiklendiğinde ButtonClicked metodu çalışıyor. Kullanıcı arayüzleri ve benzer event bazlı sistemlerde bu tarz bir yapı çok kullanışlıdır.

Bu yapıyı aslında winform uygulamalarında sıklıkla görürüz. Eğer bu tarz projelerde çalışıyorsanız bu konuda gördüğünüz kodları, işlemleri rahatlıkla yorumlayabilirsiniz.

Sonuç

C# delegate yapısı, metodları esnek bir şekilde yönetmemize olanak tanır. Delegate’ler sayesinde bir metodun ne zaman ve nasıl çağrılacağını daha dinamik ve esnek bir şekilde belirleyebiliriz. Olay tabanlı programlamadan metodları parametre olarak geçmeye kadar pek çok yerde kullanılırlar.

Özetle, delegate’ler programlama dünyasında esnekliği artıran ve kodunuzu daha temiz, yönetilebilir hale getiren yapılar sunar. Dinamik bir yapı arıyorsak, delegate’ler düşünülmesi gereken önemli bir çözüm olabilir. 😊

Okuduğunuz için teşekkürler.